Social media ih side-effect timi cu Social Media hmang ruangih a thlen mi thil pawl an si. Thil ziangkim hi an á¹ha thluh lo ih an se thluh fawn lo. Social Media hin á¹hatnak tampi a neih laiah á¹hatlonak khal a nei ve. A hmang thiamlotu hrangah siatnak a thlen lawng si loin hmang thiam kan timipawl khalin a siatnak an tawng ve thei. Cupawl cu mallaiin zoh hniak sehla;
1. DUHDAWTNAK HLAWHSAM:
Social Media ihsi theihawk hi cu a takih theihawk thaw cun an bangaw á¹heu lo. Online parah cun kan zuk tla a rak mawideuh, kan awka tla a rak thlumdeuh hleiah ziangkimah kan lang mawideuh cingcing. Cutivekih duhdaw hlawhtling zet an um laiah mualphonak le siatnak mi thlen khal an um ve.
2. SUAL TUAH DING HRANG INFORMATION:
Mi siatsuah duh hrangah Social Media ihsin information an ngah á¹heu. India Fights Back timi a takih thilcangmi zuknung ah nupa tuak khatte hin fanu kum 7 mi hrawngte an nei. Facebook ihsin an sung zuk, an fanu tlawngkai, an pabik zung feh le nubik hnaá¹uan tla an thlah á¹heu ruangah nauhak rutupawl in ziangvek nauhak an nei, ziangtikah a remcang ding an thei ih an fanu an ruksak thu a um a si. Online ih kan taar/thlah mi pohpoh hi a hlo lan ta menlo ti kan fiangih, kan zoh duhsal lo dingmi thil pawl tla thlah/taar lo a á¹ha bik. Hming siatnak le sual hawl duhtu pawl hrangah caan á¹ha kan pek ah a cang thei.
3. SEX LAM A TAM:
Social Media ihsin serh (Sex) lam thil hmuh ding a tam ngaingai. Fimkhur lo ahcun sual ah in hruai thei. Cun mah lam khal a him tawk hnipuan thawn zuk thlahaw sela a fim tlak bik. AI Technology timi thil pawl in kan san a luah khat rero lai ah, kan theilo sungah midang in kan hmel le ruangrai hmangin zuknung an tuah thei rero zo ti tla kan theih a á¹ha. Fa le Nau pawl kan hman ter rero mi phone pawl tla kan ralring lo ahcun, kum kimlo nauhak sual tuah daan ding kan rak zirh rero a si sual thei.
4. RITCILH AWLTE:
Facebook lephei cu atcilh a awl ngaingai. Tuluk ih tlangval pakhat cu cawl lo riaiin ni hnih sung Facebook a hman ruangah a luzingin a tlu ti thuthang ah siar ding a um. Caan kan hman daan siat á¹heh ko ih in tuah theitu hi Facebook a si. It caan, ei caan, tuan caan le colh caan tiang a danglam ter á¹heh thei. Pathian thu thawn caan kan hman á¹heu mi pawl tla Facebook in a luah pang cun kan nun tiang hman a ro car vivo thei a si. Minute malte sung Bible Ca Thianghlim siar a har ngaingai laiah, Facebook thawn zaan vaar men cu a olsam ngaingai fawn. Social Media hman daan kan thiam a poimawh zet a si.
5. TAWHAWKNAK LE ELAWKNAK:
Social Media hi tawhawknak le elawknak hmunpi ah a cang thei. Hmel hmuhawk lo a si tikah nauhak tete khalin upa sawn kha á¹awngkam á¹ha lo zetzetih á¹huat lawk mai a awl. Ṭawngkam sia le na zetzetih tiawk khal a awl ngaingai. Hmaiton rori ih kan á¹awng ngamlo dingmi hman Online ahcun kan pawr ciamco thei. Mitampi Online ih an thil tuahmi le taarmi ruangah thatawk (Suicide Case) tamzet a um zo.
Curuangah, Online ih kan taar/tlah mi pawl kan ralring ngaingai a á¹ul. Ziangtinkim kan tuah mi pawl hin hngawng (Side-affect) a um ringring ti kan fiang ahcun hmailam caanih buainak le harsatnak tampi kan hrial law thei ding a si.
Outline Ref & Cred:
Rev. Lal Lian Zual, Social Media Le Khristian Nun: FCFS Makazin (A vawi 4 nak), p. 135.